Trái phiếu là gì và những rủi ro tiềm ẩn

TRÁI PHIẾU LÀ GÌ?

Trái phiếu doanh nghiệp hiện đang được nhà đầu tư quan tâm, tuy nhiên không phải ai cũng hiểu được trái phiếu là gì, thông qua bài viết nay NTB Legal Solutions nhằm cung cấp thông tin cơ bản về trái phiếu để các nhà đầu tư tham khảo.

1. Trái phiếu: Trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát hành. (khoản 3 Điều 4 Luật chứng khoán 2019). Cụ thể:

Trái phiếu là một chứng nhận nghĩa vụ nợ của người phát hành phải trả cho người sở hữu trái phiếu đối với một khoản tiền cụ thể (mệnh giá của trái phiếu), trong một thời gian xác định và với một lợi tức quy định.

Nói cho dễ hiểu hơn thì trái phiếu doanh nghiệp là giấy ghi nhận nợ qui định nghĩa vụ của doanh nghiệp phát hành (người vay tiền) phải trả một khoản tiền cho người nắm giữ trái phiếu (người cho vay). Đây là một trong những cách huy động vốn của doanh nghiệp.

2. Phân loại trái phiếu:

1. Trái phiếu chuyển đổi: Là một loại trái phiếu có thể chuyển thành cổ phiếu thường phổ thông của doanh nghiệp đó vào một thời gian xác định trước trong tương lai. Trái phiếu này sẽ có lãi suất cố định tương đối thấp; so với các loại trái phiếu khác. Nhưng điểm thu hút của loại trái phiếu này là nó có quyền chuyển từ trái phiếu; thành cổ phiếu trong một khoản thời gian ấn định trước trong tương lai. Và đây cũng chính là điểm hấp dẫn của trái phiếu chuyển đổi, thu hút được các nhà đầu tư bỏ qua yếu tố lãi suất.

Xét về bản chất thì trái phiếu chuyển đổi được coi là một sản phẩm có 2 chức năng của trái phiếu doanh nghiệp và quyền mua cổ phiếu do chính doanh nghiệp đó phát hành ra thị trường

2. Trái phiếu không chuyển đổi: được hiểu là một loại trái phiếu khi đã được phát hành ra thị trường không có tính thay đổi. Khi đó nhà đầu tư mua trái phiếu sẽ không được phép chuyển thành cổ phiếu phổ thông của công ty đã phát hành như trên.

3. Hình thức chào bán trái phiếu:

1. Trái phiếu được phát hành ra công chúng:  Chào bán trái phiếu ra công chúng là chào bán chứng khoán cho một số lượng lớn các nhà đầu tư không kể nhà đầu tư chuyên nghiệp hoặc sử dụng các phương thức quảng cáo hoặc chào mời có tính chất rộng rãi ra công chúng khi chào bán.
2. Trái phiếu được phát hành riêng lẻ: Là trái phiếu phát hành được bán trong phạm vi một số người nhất định với những điều kiện hạn chế. Cụ thể, chào bán riêng lẻ là hình thức bán cổ phần trực tiếp và không sử dụng các phương tiện thông tin đại chúng cho một trong các đối tượng sau: Các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp hoặc dưới 100 nhà đầu tư không phải là nhà đầu tư chuyên nghiệp.

Theo TS. Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia nhận định: “Gần như tất cả công ty phát triển rất tốt ở Việt Nam đều không phát hành trái phiếu ra công chúng lại chọn phát hành riêng lẻ”

4. Những rủi ro khi đầu tư trái phiếu:

1. Trái phiếu không phải là tiền gởi ngân hàng: Trái phiếu được doanh nghiệp phát hành theo nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm về khả năng trả nợ. Nhà đầu tư mua trái phiếu cần nhận thức rỏ và chấp nhận rủi ro trường hợp doanh nghiệp không đảm bảo được nghĩa vụ trả nợ gốc, lãi trái phiếu.
2. Theo qui định của pháp luật hiện hành (Nghị định 153/2020/NĐ-CP) trái phiếu doanh nghiệp được phát hành riêng lẻ là sản phẩm đầu tư chỉ dành cho các nhà đầu tư chuyên nghiệp. Do đó nếu nhà đầu tư không phải là nhà đầu tư chuyên nghiệp thì không được mua loại trái phiếu này. Trường hợp các nhà đầu tư dùng cách thức không đúng qui định pháp luật để trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp thì cả nhà đầu tư và tổ chức cung cấp dịch vụ xác nhận sẽ bị xử lý theo qui định của pháp luật.
3. Vai trò của tổ chức tín dụng và công ty chứng khoán phân phối: Việc các tổ chức này chào mời mua trái phiếu không đồng nghĩa với việc đảm bảo an toàn cho việc mua trái phiếu. Các tổ chức này chỉ là doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, hưởng phí dịch vụ từ doanh nghiệp phát hành. Như vậy rủi ro của trái phiếu vẫn là rủi ro của doanh nghiệp phát hành
4. Bảo lãnh phát hành không phải là bảo lãnh thanh toán: Tổ chức bảo lãnh phát hành không có bất kỳ nghĩa vụ nào với nhà đầu tư.
5. Trái phiếu “ba không”: là loại trái phiếu không được xếp hạng tín nhiệm, không bảo lãnh thanh toán và không có tài sản đảm bảo. Loại trái phiếu này tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu doanh nghiệp phát hành không có phương án kinh doanh tốt, sử dụng vốn không đúng mục đích, năng lực tài chính không tốt …

Qua bài viết, bạn đã phần nào hiểu rõ hơn về trái phiếu cũng những rủi ro tiềm ẩn của nó, mong các thông tin nào sẽ hữu ích cho bạn.

                                                                 Thạc sĩ Luật – Luật sư Ngô Trương Bảo